अन्तरवार्ता

बिविधतालाई इन्कार गरेर हाम्रो राजनीति र शासन प्रणाली चल्न सक्दैन : बिमलेन्द्र निधि

-

संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको संविधान जारी भएको एक दशक पूरा हुनै लागेकोछ । यो अवधिमा जनताबाट देशको शासन चलाउने अभिभारा पाएका राजनीतिक दलहरुको असंगत शासकीय ब्यबहारका कारण देश राजनीतिक अस्थिरताको भूमरीमा रुमल्लिइ रहेकोछ । ‘सुशासन’ शब्द परिकल्पना बनेकोछ । संविधान, नीति, नियम र राजनीतिक–सामाजिक ब्यबस्थापनको प्रयोगको चिन्ता कुनैपनि राजनीतिक दलका नेताहरुमा देखिएको छैन ।"

धर्म–निरपेक्ष शब्द नै संबिधानबाट झिकिदिए भइहाल्यो नि : दमननाथ ढुंगाना

-

संबिधान भनेकै समाजको प्रतिबिम्ब हो । यसले समाजकै मूल्य र मान्यता बोकेको हुन्छ । मधेशको एउटा समाज छ । पहाडको एउटा समाज छ । कतिपय मूल्य–पध्दतिले हामीलाइ बाँधेको पनि छ । त्यो जम्मै बिषय समेटेर राष्ट्रिय एकताको केन्द्र बनाउने हो । त्यही राष्ट्रिय एकताको केन्द्रबिन्दू हो संबिधान । हिजो राजाले ‘म नै राष्ट्रको प्रतीक हुँ’ भन्थे । त्यो गलत थियो । राजा राष्ट्रको प्रतीक हुदैनन । आधुनिक कालमा संबिधानमात्र राष्ट्रको प्रतीक हुन्छ ।

यो राज्य प्रणाली संबिधान अनुसार ठीकसँग चल्न नसकेको स्पष्ट प्रमाणित भइसक्यो : दमननाथ ढुंगाना

-

नेपालको राजनीति र बौैध्दिक समाजमा दमननाथ ढुंगानाको नामले कुनै परिचय खोज्दैन । राजा महेन्द्रले २०१७ साल पुस १ गते बीपी कोइराला नेतृत्वको निर्वाचित सरकार अपदस्थ गरेपछि त्यसका बिरुध्द बिरोधको संगठित आन्दोलन शुरु भएको थियो । त्यो आन्दोलनको नेतृत्व गरेका थिए शंकर घिमिरे, कमल चित्रकार र दमन ढुंगानाले । त्यसबेलादेखि अहिलेसम्म लोकतन्त्रका लागि उहाँको संघर्ष निरन्तर रहेकोछ ।""""""

प्रसंगमा प्रदीप गिरिसँगको अन्तर्वार्ता

- किशोर नेपाल

यो सत्य हो प्रदीप गिरिको देहान्त भै सकेकोछ । तर, उहाँको नामको अगाडि स्वर्गीय शब्दको प्रयोग मेरा लागि अत्यन्त पीडादायी छ । उहाँका बिचारहरु शाश्वत छन र जीवित छन । देश उँधो गतिमा छ । नेपाली जनताको आत्मबिश्वास धरमराएको अवस्थामा छ । यो अवस्थाको आंकलन उहाँले केही बर्ष अघि नै गरी सक्नु भएको थियो ।

प्रचण्डजीले चाँडै मध्यावधि चुनाव गराउनुहुन्छ : किशोर नेपाल

- रुपान्तरण

मेरो विचारमा अहिले राजनीतिमा जे भइराखेको छ त्यो पानीमा भूल्का आएको जस्तो मात्रै हो । यसले राजनीतिलाई विशेष गति दिँदैन । अब केहीसमय पछि एमालेसँग पनि माओवादीको सम्बन्ध मधुर हुनसक्छ भन्ने ग्यारेन्टी कसैले दिन सक्दैन । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालको जुनखालको मनस्थिति देखिन्छ त्यसलाई हेर्दा उहाँले एक पटक मध्यावधि निर्वाचन गराउनुहुन्छ । यो मध्यावधिमा नगइकन सुख पनि छैन । राजनीति एक धारमा नआइकन र एउटा परिस्थितिको श्रृजना नभएसम्म स्थीर हुन सक्दैन । अहिले त सेटल हुन चाहने तत्वहरु (ईलेमेन्ट्स) नै छैनन । को–कोसँग मिल्ने? जुन संविधानले नेपाललाई संघीय गणतन्त्र बनायो त्यो संविधान नै अहिले अलपत्र परेको छ । समानुपातिकको उपयोगिता सकिएको छैन । तर, दलहरुले अहिले नै समानुपातिकलाई घाँडो मान्न थालेका छन ।

नेपालमा पोलिटिकल एलिटसँग सम्बन्ध राख्ने वर्ग हाबी छ : केदारभक्त माथेमा

- किशोर नेपाल

अब त केही होला, केही होला, केही होला भन्दाभन्दै यति लामो समय बितिसक्यो । त्यसो त, कतै कतै राम्रा कुराहरु पनि देख्न पाइन्छ । केही समय अघि म परिवार सहित सुर्खेत गएको थिएँ । त्यहाँकोे होेटल देखेर म प्रभावित भएँ – सफा–सुग्घर, सुविधा सम्पन्न र एकदमै स्तरीय । नजिकै चित्लांगमा पनि त्यस्तै होटल छन ।"

चीनको आधुनिकीकरण र कन्फ्युसियस

-

प्रोफेसर स्वीई पाओफङ बिश्व चीनशास्त्र केन्द्रका निर्देशक हुन । साथै, उनी बेइजिङ भाषा तथा संस्कृति बिश्वविद्यालयको चीनशास्त्र तथा चीन अध्ययन कलेजका डीन हुन । उनीसँग रुपान्तरण डटकमका लागि रुचि श्रेष्ठले गर्नुभएको वार्ता प्रश्तुत गरेका छौं ।"""

सरकारले संविधानमा लेखिएका कुरालाई कार्यमा परिणत गर्नसक्ने हैसियत बनाउनु पर्दछ, अहिलेको मुख्य चुनौति यही नै हो

- रुपान्तरण

सरकारको प्रभावकारिताको मूल्यांकन बजेट खर्चको आधारमा गर्ने कि ? सरकारका मन्त्रीहरुको भाषणका आधारमा गर्ने कि ? अहिलेसम्म भएका सामाजिक–सांस्कृतिक रुपान्तरणका आधारमा गर्ने कि ? देशको आर्थिक उत्पादन र रोेजगारीको हिसावमा गर्ने ? मेरो बिचारमा सरकारले मूलतः जनताको जीविकासंग जोडिएका कामलाई प्राथमिकता दिनु पर्दछ । जन–जीविका नै आजको मूल प्रश्न हो ।""